Malawi, 11 juli 2007

Lieve allemaal,
Het is vandaag 11 juli, en we hebben een zeer indrukwekkende dag achter de rug, waar we jullie toch ook nog deelgenoot van willen maken, ook al hebben we ons vorige berichtje van 10 juli nog niet eens kunnen plaatsen.

Vandaag hebben we de begrafenis mee mogen maken van Jackson Wanda; een van de voorgangers van de Good Samaritan Pentecostal Church. Voor ons was het de eerste keer om hier bij een begrafenis te zijn, en het was meer dan indrukwekkend. Ik ben me er van bewust dat elke poging die ik doe om er iets van te vertellen, tekort zal schieten, maar ik wil het toch proberen. We hebben ook alles vast mogen leggen op foto’s en video, dus wie echt geïnteresseerd is, kan alles thuis nog eens bekijken. We hebben het ook voor de weduwe gefilmd, en zullen het voor haar op CD branden, zodat zij het kan bewaren als herinnering. Dit was iets waar ze heel dankbaar voor was. Het is gelukkig in Malawi redelijk gebruikelijk om een begrafenis te filmen, dus het viel niet al te veel op dat wij het ook deden.

David kwam ons vanmorgen om 10.30 uur ophalen, en om 11 uur waren we in Ndirande, bij het huisje van de familie. Het huisje ligt echt midden in de sloppenwijk, maar al ver voordat we bij het huisje waren, zaten er al overal mensen in stilte te wachten. In het kleine huisje zat de familie bij elkaar rondom de kist, rouwend, maar tegelijkertijd ook zingend. David heeft daar een kort woord tot de mensen gesproken en met hen gebeden. Daarna gingen wij daar weer weg, en was het de bedoeling dat we naar de kerk zouden gaan om de dienst voor te bereiden. De vrouwen bleven achter bij het huisje, en ik heb besloten om bij de vrouwen te blijven, juist om bij hen te zijn. Nadia bleef ook bij mij, en Nathan en Ronald zijn met David vast vooruit gegaan naar de kerk. De vrouwen wachtten op elkaar achter het huisje, allemaal in het uniform van de kerk, wat speciaal gebruikt wordt voor begrafenissen. Een witte hoofddoek, een witte bloes en een groene rok. Ze hadden heel graag gewild, dat ook ik zo’n uniform kon dragen, maar dat konden ze niet meer regelen. Op hun verzoek heb ik een Malawiaanse omslagdoek gedragen (een Chitensi) en een zwarte sjaal om mijn hoofd. De vrouwen waardeerden het heel erg dat ik bij hen wilde zijn, en ze hebben me echt aangemoedigd om net te doen als zij! De vrouwen hadden allemaal kleine boeketjes bloemen en kransen gemaakt van coniferen, groen, en rode bloemen. Op een gegeven moment hoorden we hevig gehuil vanuit het huisje, en werd de kist het huisje uit gedragen. Alle vrouwen liepen hier in een rij, al zingend achter aan, ieder met een boeketje in hun hand, dus ook Nadia en ik. Ik mocht de krans van de kerk dragen. De kist werd door de sloppenwijk gedragen, en aan het eind midden op de weg gezet. De familie zat hier huilend om heen, en aan de kant van de weg, rondom zaten zeker zo’n 500 mensen. Allemaal in stilte. De vrouwen van de kerk liepen in een rij zingend om de kist, en maakten een kring rondom de familie. Daarna werden de bloemen op de kist gelegd, en ging iedereen zitten. Er werden toen een aantal toespraken gehouden, o.a. door de chief van de gemeenschap. Vervolgens werd de kist op een vrachtwagen gezet, waar de familie ook weer omheen ging zitten. De vrouwen van de kerk zaten achterop een pick-up en reden al zingend achter hen aan, naar de kerk. Daarna volgden nog een aantal auto’s en busjes, en wie geen plek kon vinden, moest lopen.

Bij de kerk aangekomen gingen we als vrouwen weer in een rij staan, met de bloemen weer in onze handen, en nog steeds zingend, terwijl de kist uit de vrachtwagen werd getild en de kerk in werd gedragen. In de kerk werd de kist voorin gezet, en gingen de vrouwen er opnieuw in een kring rondom staan, nog steeds zingend. Opnieuw moesten we de bloemen op de kist leggen en daarna gaan zitten. Vervolgens hadden we een korte kerkdienst waarin David het woord van God met iedereen heeft gedeeld. De kerk zat echt helemaal vol, en overal waar een plekje was, zat of stonden mensen, zelfs tot buiten de kerk. Na de kerkdienst werd de kist weer de kerk uit gedragen, en weer op de vrachtwagen getild. De vrouwen van de kerk gingen er dit keer samen met de familie in, ondertussen nog steeds aan het zingen. De moeder van de overleden man, zakte echter bijna in elkaar van verdriet, en is naast mij en Nadia in de pick-up komen zitten. Hartverscheurend huilend! Wat huilen wij in Nederland dan beschaafd…. Hier rouwen ze echt, en huilen luid! Het was wel heel verdrietig, een oude vrouw huilend om haar zoon. Je weet dan echt niet wat je zeggen moet, dus ik heb alleen maar mijn arm om haar heen geslagen.

We zijn toen naar de begraafplaats gereden, die nog een behoorlijk eind van de kerk vandaan was. Allemaal stapvoets rijdend. Het is heel bijzonder om te zien hoe respectvol ze in Malawi zijn, als er een begrafenisstoet voorbij komt. Iedereen stopt met wat hij aan het doen is, en blijft in stilte staan totdat de stoet voorbij is. Auto’s stoppen, en mensen stappen uit, in respect. De hele weg naar de begraafplaats zingen de vrouwen, telkens weer een ander lied, en prachtig om te horen. Bij de begraafplaats wordt voor de laatste keer de kist uit de vrachtwagen gehaald, en helemaal over de begraafplaats gedragen, tot aan het graf. Over de hele begraafplaats zaten tussen de 600 en 700 mensen verspreid, ongelooflijk wat een enorme hoeveelheid mensen… De vrouwen van de kerk, en Nadia en ik, liepen opnieuw zingend in een rij achter de kist, en stonden vlak naast het graf. Bij het graf werd er nog een kort woord gesproken, waarna ze de kist lieten zakken. Vervolgens werd het graf ook echt dichtgeschept. Eerst door een aantal mannen van de begraafplaats, later werd dit overgenomen door vrienden. Als het graf helemaal dicht is, is er gelegenheid voor een aantal korte toespraakjes. Vervolgens worden er door de familie en de kerk om de beurt bloemen op het graf gelegd. Vooral dit laatste is hartverscheurend. De man laat 7 kinderen achter, waarvan nog 3 onder de 5 jaar. Het is zo verdrietig om al die kinderen bij het graf te zien staan huilen. Als laatste gaan de vrouwen van de kerk, en ik dus ook, opnieuw zingend rondom het graf, allemaal met een boeketje in hun hand. Aan het eind knielen de vrouwen allemaal bij het graf, en steken ze de bloemen in de grond. Daarna wordt er nog kort gebeden en is het voorbij…. Al met al heeft de begrafenis ruim 6 uur geduurd; we heb nog nooit zo’n lange (en indrukwekkende) begrafenis meegemaakt. We hadden af en toe gewoon kippenvel, en hebben een aantal keer ook echt met de mensen mee gehuild. We hebben de beste man niet gekend, maar het hele gebeuren raakt je zo, dat ook bij ons de emoties boven kwamen. We voelden ons echt één van hen…

Als gezin hebben we dit allemaal als heel indrukwekkend ervaren. We hebben deze dag allemaal verschillend beleefd, vanuit verschillende gezichtspunten. Ik en Nadia waren bij de vrouwen, Ronald heeft veel gefilmd, en Nathan was vooral toeschouwer, maar op ons allemaal heeft het een onuitwisbare indruk achtergelaten.

Achteraf zijn er ook veel mensen geweest die hun waardering hebben uitgesproken voor wat we vandaag hebben gedaan. Ze waren er erg van onder de indruk, dat we zo één met hen wilden zijn! Voor ons was het een eer om er zo bij betrokken te mogen zijn, maar voor hen was het meer dan dat… Elizabeth gaf aan dat er nog nooit een Azungu is geweest, die zo met hen samen gerouwd heeft en hierin bij hen wilde zijn.

Hier hebben we achteraf nog een hele poos met David en Elizabeth over doorgepraat. Gisteren gaven zij nl. aan dat zij het niet verdienen, dat we zoveel voor hen en met hen willen doen. Hier heb ik vannacht echt over na liggen denken, en vandaag ook tegen hen gezegd dat dit een leugen is. Zij verdienen het nl. net zo veel als dat wij iets verdienen. In hun ogen zijn wij echter veel belangrijker en waardevoller dan zij. Elizabeth geloofde zelfs dat wij in Gods ogen belangrijker waren als zij. Er was nog nooit een Azungu geweest die hen het gevoel had gegeven dat zij iets verdienden. In contacten met blanken, hebben ze altijd het gevoel gehad dat ze minder zijn dan wij. Dit gevoel stamt nog uit de tijd dat wij de zwarte mensen als slaven gebruikten, en heeft al een lange geschiedenis. Vandaag was voor het eerst dat Elizabeth het gevoel had één te zijn met een blanke. Ze was hier zo door aangeraakt dat ze een hele tijd stilletjes heeft zitten huilen. Ik heb zelf echt het idee dat dit het meest waardevolle is, wat we hier hebben kunnen doen, even los van alle projecten. Zo lang als zij er nl. nog steeds van overtuigd zijn, dat zij dit niet verdienen, kunnen ze niet accepteren dat God hen dit alles geeft omdat zij waardevol zijn in Zijn ogen! We hebben ook heel duidelijk aangegeven dat het niet “ons geld” is, maar dat God het mogelijk heeft gemaakt dat wij deze dingen kunnen doen, met het geld wat aan de stichting is gegeven, juist omdat ze waardevol zijn in Gods ogen. En dus net zo waardevol als wij!

Al met al was het dus een indrukwekkende dag, zowel voor ons, als voor de mensen hier! We zijn erg dankbaar dat we dit zo hebben mee mogen maken, en geloven echt dat het een doorbraak is, voor de komende weken!

Morgen gaan we naar Jonas en zijn moeder. Jonas is een gehandicapt jongentje wat door een gezin uit ’s Heer Arendskerke via de stichting financieel ondersteund wordt. We zullen hen in hun eigen huisje gaan bezoeken, en dat alleen was al een schok voor de moeder van Jonas (Shyreen). Dat wij bij haar, in haar huisje op bezoek wilden komen… We zullen de cadeautjes van de familie uit Nederland meenemen en ook naar Jonas zijn school gaan. Verder willen we heel graag haar huisje wat proberen op te knappen. We hebben nl. op foto’s gezien, dat haar huisje meer dan armoedig is. We willen in ieder geval een aantal nieuwe golfplaten voor haar dak kopen, en het huisje van buiten schilderen. Morgen gaan we dus daadwerkelijk de handen uit de mouwen steken! Wordt vervolgd…

Een hartelijke groet van Ronald, Bernardine, Nathan en Nadia.